Hoe stel je de juiste maalgraad in voor jouw koffie?

Heb je ooit een kop koffie gezet die óf veel te zuur was, óf zo bitter dat je meteen water nodig had? Dan heb je waarschijnlijk gemerkt dat het zetten van echt goede koffie meer vraagt dan alleen verse bonen en een mooie machine. Eén subtiele, maar doorslaggevende factor bepaalt of je kopje perfect in balans is en het zit ’m niet in je water of je filter.

Wie écht controle wil over smaak, aroma en mondgevoel, zal zich moeten verdiepen in iets wat barista’s als heilig beschouwen. En dat begint allemaal bij het afstellen van één cruciale variabele…namelijk de maalgraad van je koffie.

Wat is maalgraad?

De maalgraad verwijst naar hoe grof of fijn koffiebonen worden gemalen voordat je ze gaat zetten. Het bepaalt hoe snel het water door de koffie kan stromen en hoe lang het contact heeft met de gemalen deeltjes. Dit is erg belangrijk, want een grove maling zorgt voor snelle doorloop en korte extractie, terwijl een fijne maling juist de doorlooptijd vertraagt en de smaken intenser maakt. 

Elke zetmethode vraagt om een specifieke maalgraad: espresso heeft een fijne maling nodig, terwijl een French press beter werkt met een grove maling. De juiste maalgraad is dus de sleutel tot een gebalanceerde smaak en optimale extractie.

Hoe weet je of je maalgraad goed staat?

Hoe stel je de juiste maalgraad in voor perfecte koffie?

De maalgraad van je koffie, oftewel hoe grof of fijn je de bonen maalt, is één van de belangrijkste factoren voor een goede smaak in het kopje. Te grof gemalen koffie leidt vaak tot een slappe, zure smaak. Te fijn gemalen koffie kan juist bitter, stroperig of verstopt raken in je filter of portafilter. Daarom is het correct instellen van je koffiemolen belangrijk voor elke zetmethode: van espresso tot cafetière.

Kernregel: hoe korter de doorlooptijd van het water, hoe fijner de maling moet zijn. Hoe langer de extractie, hoe grover de maling.

Welke maalgraad moet ik kiezen? Hieronder een overzicht per zetmethode

Welke maalgraad kies ik voor een espresso?

Voor een espresso heb je een zeer fijne maalgraad nodig, vergelijkbaar met poedersuiker of bloem in structuur. Dit zorgt ervoor dat het hete water onder hoge druk (ongeveer 9 bar) langzaam en gecontroleerd door de gemalen koffie kan stromen, meestal in 25 tot 30 seconden.

Welke maalgraad kies ik voor een filterkoffie?

Voor filterkoffie kies je een middel-fijne maalgraad, fijner dan voor een cafetière, maar grover dan voor espresso. De structuur lijkt het meest op keukenzout of fijn zand. Deze maling zorgt ervoor dat het water in een gecontroleerd tempo door de filter stroomt, wat essentieel is voor een heldere, gebalanceerde kop koffie.

Welke maalgraad kies ik voor een french press?

Voor een French press (ook wel cafetière genoemd) kies je een grove maalgraad, de meest grove van alle gangbare zetmethodes. De maling moet eruitzien als grof zeezout of gebroken peperkorrels. Deze grove structuur voorkomt dat fijne koffiedeeltjes door het metalen filter glippen, en voorkomt overextractie tijdens de relatief lange zettijd.

Koffiebonen grof of fijn malen: hoe bepaal je de juiste maalgraad?

Welke maalgraad je nodig hebt, hangt grotendeels af van twee factoren: de zetmethode die je gebruikt én het brandprofiel van de koffiebonen. 

• Licht gebrande koffie vraagt over het algemeen om een fijnere maling, zodat de smaakstoffen goed worden geëxtraheerd. 
• Donker gebrande koffie daarentegen heeft van zichzelf al meer oplosbare smaken, waardoor een te fijne maling kan leiden tot een bitter eindresultaat.

Gebruik je bijvoorbeeld een donker gebrande espresso uit ons assortiment? Dan adviseren we om de maalgraad iets grover in te stellen dan bij een lichte roast. Zo voorkom je overextractie én behoud je de zoetheid en balans in je kopje.

Wat betekent maalgraad 1 tot 12 op je koffiemolen?

Als je werkt met een koffiemolen van Solis of Sage met geïntegreerde instellingen, zie je vaak standen van 1 tot 12. Daarbij geldt:

• 1 = zeer fijn (geschikt voor espresso)
• 12 = grof (voor bijvoorbeeld French press of cold brew)

Een goed uitgangspunt is stand 6 als startpositie. Van daaruit kun je in kleine stappen naar boven (grover) of beneden (fijner) werken, afhankelijk van de doorlooptijd en de smaak van je koffie.

Zo stel je je koffiemolen goed af (stap voor stap)

Of je nu net een nieuwe koffiemolen hebt gekocht, je maalschijven hebt vervangen of een andere boon gebruikt: de molen moet opnieuw afgesteld worden. Dit vraagt wat geduld, maar het resultaat is het meer dan waard

Volg deze stappen om je koffiemolen optimaal in te stellen:

1. Vul het bonenreservoir met de gewenste bonen.
2. Zet de maalgraad op een middelmatige stand (bijv. stand 6 bij Solis/Sage).
3. Zet een shot koffie en meet de doorlooptijd (voor espresso: 25–30 sec).
4. Proef de koffie:
• Te zuur of te snel doorgelopen? Maal fijner.
• Te bitter of stroperig? Maal grover.
5. Pas telkens kleine stappen aan:
• Molen met veel instellingen? Gebruik stappen van 2 klikjes.
• Molen met minder instellingen? Verander per 1 stand.
6. Gooi de eerste paar gram na een aanpassing weg, zodat je geen restmaling van de vorige instelling meeneemt.

Herhaal dit proces totdat je de perfecte balans hebt tussen doorlooptijd, smaak en extractie. Gebruik bij voorkeur een weegschaal met timer om het proces te standaardiseren.

De juiste maalgraad is geen exacte wetenschap, maar wél een vaardigheid die je met wat aandacht en oefening snel onder de knie krijgt. Door stap voor stap te testen, proeven en bij te sturen, ontdek je precies hoe jouw bonen zich gedragen in jouw zetmethode. En dat levert je niet alleen betere koffie op, het maakt het zetten ervan ook leuker en leerzamer.